Wie is voor mij een echte held in Tielt? Geen superheld uit boeken of films maar een held die ik kan bewonderen voor wat hij doet voor anderen en voor de natuur. Voor mij is Noël Lievrouw, de oprichter van natuurpunt De Torenvalk, zo’n man. Ik mocht hem op 2 november interviewen. Dat hij echt gepassioneerd is door de natuur, zag ik in zijn tuin waar de dieren zich echt thuis konden voelen: een poel voor de kikkers, nestkastjes voor verschillende vogels, houtkanten voor insecten en een bloementuin voor vlinders… 45 jaar geleden richtte hij samen met enkele vrienden De Torenvalk in Tielt op. Ik mocht hem hierover enkele vragen stellen.

Hoe bent u op het idee gekomen De Torenvalk op te richten?

Van kinds af aan was ik bezig met vogels, planten en bomen. Dat leerde ik van mijn vader. Hij was een bouwvakker en nam me altijd mee op wandeling. Zo kreeg ik de liefde voor de natuur met de paplepel ingegeven. Ik werd leraar aan het College (nu De Bron) in Tielt. Daar ontmoette ik een paar studenten die net als ik gepassioneerd waren door de natuur. We deden vaak samen wandelingen en werden goede vrienden.
En zo bedacht ik: wij ontdekken de natuur en we hebben er veel plezier maar de natuur gaat beetje bij beetje kapot. Wij moeten daar iets aan doen. Zo werd onze vriendengroep een natuurvereniging waar alsmaar meer mensen zich bij aansloten.
Binnen De Torenvalk is ook een natuurstudiegroep ontstaan. Zij reizen bijna de hele wereld rond om speciale soorten vogels, vlinders en andere dieren te bestuderen.

Vanwaar komt de naam “De Torenvalk”?

In Nederland vond ik een gewonde torenvalk langs de weg. Ik gaf hem eten. Hij had een dure smaak want hij at alleen maar biefstuk. Ik verzorgde hem tot hij beter was. Al mijn vrienden en familie kwamen kijken toen ik hem liet uitvliegen. Zo kreeg onze natuurvereniging de naam “De Torenvalk”. Had ik op dat moment een houtduif gevonden dan heette onze natuurvereniging nu waarschijnlijk De Houtduif (lacht).
De Torenvalk is stukje bij beetje gegroeid. In het begin gaven we een tijdschrift uit dat één geplooid A4’tje was. Dan werd het vier bladzijden, daarna zes bladzijden, tot iemand voorstelde om de redactie te doen. Ondertussen telt ons tijdschrift al meer dan 30 pagina’s. De Torenvalk groeide en werd op een bepaald moment een VZW. We hebben nooit de bedoeling gehad een grote vereniging te stichten het is gewoon zo geworden. Op vandaag zijn meer dan 1500 gezinnen uit de regio Tielt lid van De Torenvalk.

Wat betekende De Torenvalk voor de natuur in de regio Tielt?

45 jaar begonnen we met het bouwen van met nestkasten voor verschillende soorten vogels, waaronder de torenvalk. Ik herinner me nog goed dat er in 1989 voor het eerst in deze streek een torenvalk broedde in een van onze nestkasten. Dat was groot nieuws, maar de locatie moest tegelijkertijd top secret blijven. We waren maar met vier mensen die wisten waar de nestkast hing. Ik wist het omdat ik hielp bij het ophangen. Ondertussen hebben wij 60 nestkasten opgehangen waarvan er 35 bewoond zijn. Niet alleen voor de torenvalk maar ook voor zwaluwen, voor kerkuilen… We maken ze voor elke vogel specifiek, naar hun smaak.

We stichtten ook een jeugdafdeling De Kleine Torenvalk voor kinderen uit het lager onderwijs en De Natuurbelevers voor jongeren uit het middelbaar onderwijs. Op speelse wijze leren ze de natuur kennen. Er zijn 28 leiders en meer dan 100 leden.

Daarnaast zetten we ons ook in voor mensen die minder toegang hebben tot de natuur en groen, bijvoorbeeld mensen die in een rolstoel zitten, in een rusthuis wonen of in de psychiatrie verblijven. Wij helpen ze door activiteiten te organiseren en de natuur dichter bij hen te brengen.

Met welke projecten zijn jullie momenteel bezig?

We beschermen verschillende diersoorten zoals de grauwe kiekendief. Hij legt zijn eieren in een graanveld. Als het graan wordt geoogst dan worden alle jongen vermorzeld. Wij gaan dus ieder jaar naar de champagnestreek in de buurt van Reims in Frankrijk om de jongen te verplaatsen. Hierdoor helpen we deze soort bij het overleven. Elk jaar in februari steken padden en andere amfibieën de straat over op zoek naar water om hun eieren te leggen. Om te voorkomen dat ze worden aangereden bij het oversteken, helpen vrijwilligers van De Torenvalk hen ‘s avonds bij het oversteken. Zo helpen we hen het verkeer te trotseren.
Daarnaast kopen we natuurreservaten om er bomen en struiken aan te planten. Een vijftal natuurgebieden, zoals De Vorte Bossen of het nieuwe Walbos in Tielt, zijn eigendom van De Torenvalk. De andere zijn van de gemeente, de provincie of van de Vlaamse Overheid. Wij werken daarin als vrijwilligers. Dat is veel werk. Haast elke dag staan wij paraat om in de natuurgebieden aan de slag te gaan.

Wat is De Torenvalk nog van plan in de toekomst?

Gewoon verder doen waarmee we momenteel bezig zijn. Op dit moment gaat het al veel beter met de natuur dan 45 jaar geleden toen de Torenvalk opgericht werd. Binnenkort is het opnieuw Dag van de Natuur. Die dag zullen we op vijf plaatsen meer dan 8,5 hectare grond beplanten. Dat zijn zomaar even 17 voetbalvelden.

Als ik dit allemaal hoor denk ik dat jij een echte held bent voor de natuur en de inwoners van Tielt.

Ik ben helemaal geen held. Ik vind dat ik dit moet doen. Niet voor mezelf maar voor de inwoners en de natuur in Tielt. Het is toch fantastisch om iets te doen voor iemand anders. Als ik later ga wandelen met mijn kleinkind in het Walbos zal ik supertrots zijn als ik hem kan zeggen dat ik dit bos mee aangeplant heb. Ik ben zeer tevreden over wat ik gedaan heb, maar toch ben ik geen held. Ik wil vooral iedere morgen in de spiegel kunnen kijken en dan schrik ik er soms eens van dat ik al zo oud ben (lacht). Mijn vader heeft mij vroeger geleerd dat je zelf je steentje moet bijdragen. Niet zeggen ik heb geen tijd, ik heb geen zin. Ik ga dat blijven doen, maar stilaan misschien op een iets andere manier gezien mijn leeftijd. Ik wil geen grote berg centen, ik wil alleen gelukkige kinderen. Ik doe dit voor het goede doel.

Wat was het speciaalste (mooiste) dier dat je al in de natuur gezien hebt?

Ik ben de wereld rond gereisd en heb krokodillen, leeuwen, olifanten en slangen gezien. Maar toch is het speciaalste dier voor mij een vogel. Toen ik op 14 februari 2015 thuiskwam, vertelde mijn vrouw dat zij iets wits had zien vliegen. Ik ging kijken in mijn tuinhuis, gewapend met mijn verrekijker. In het nestkastje voor de kerkuil zag ik twee kleine kerkuiltjes uitvliegen. Al meer dan twintig jaar lag het nestkastje er onbewoond bij en eindelijk hadden ze de weg gevonden. Dat was voor mij onvergetelijk. Kerkuilen waren al een hele tijd uitgestorven in onze streek. Ze waren slechts twee keer gespot in een kerk. Om ze dan in je eigen tuin te zien vliegen, was onbeschrijfelijk. Het volgende jaar mochten we zelfs vijf kleine uilskuikens verwelkomen.

Hoe kunnen wij als kind ons steentje bijdragen voor de natuur in Tielt?

Je kan thuis een nestkastje ophangen. Je kan je mama en papa overtuigen om de tuin te laten verwilderen en wat meer onkruid te laten groeien en het gras wat langer te laten staan. Je kan bloemen zaaien voor de vlinders, vogels voederen in de winter, recycleren… Allemaal kleine dingen. Want alle beetjes helpen. Het is goed als je ook weet waarom je dat allemaal doet: maak eens een wandeling in het bos en denk na waarom je dit zou doen. Doe je het omdat iemand het je vraagt, voor jezelf of doe je het voor de dieren en de natuur die er plezier aan hebben?

Nog een laatste vraag: wat kunnen wij doen om de opwarming van de aarde tegen te gaan?

Meer de fiets gebruiken, lichten uitdoen als het niet nodig is, minder (lang) douchen. Ook kleine dingen doe dit niet alleen omdat de elektriciteit duur is maar ook voor je toekomstige kinderen en kleinkinderen.

Van harte bedankt voor dit hele interessante interview.

Mira
Laureaat Junior Journalisten Wedstrijd Davidsfonds 2023